Οι Χριστουγεννιάτικες εμπειρίες της ζωής μας μοιάζουν σαν σταλαγματιές που πλουτίζουν τη μνήμη μας με εικόνες απ' τα περασμένα, γεμάτες αγάπη, θρησκευτική πίστη και θαλπωρή. Άλλες μοναχικές, άλλες φτωχικές, άλλες πονεμένες.
Δεν ξέρω εάν εμείς οι παλαιότεροι είμαστε ρομαντικοί και βλέπουμε τα περασμένα πάντα καλύτερα και ποιοτικότερα συγκρίνοντάς τα με τα σημερινά. Ίσως η ''φευγάτη νιότη μας'', ίσως οι σκιές της ζωής που γέρνουν στην αυλή μας ( κι ότι άλλο φέρνουν μαζί τους ) να μας κάνουν να βλέπουμε νοσταλγικά τα περασμένα περισσότερο τούτες τις Άγιες ημέρες της Χριστιανοσύνης.

Σαν μεγαλώνει ο άνθρωπος
ο νους του γυρίζει στα παλιά
όπως τ' αλαργινό πουλάκι
που ψάχνει την πρώτη του φωλιά

Χριστουγεννιάτικες σταλαγματιές στο χωριό, δεκαετία του 1960.
Ξεχωριστή λοιπόν γιορτή και ημέρα τα Χριστούγεννα. Μέρα των παιδικών μας αναμνήσεων και των παιδικών μας χρόνων. Καθώς η ψυχή βυθίζεται στο πέλαγος των αναμνήσεων, γεμίζει από μια γλυκόπικρη κι ανάλαφρη νοσταλγία όταν θυμάται εκείνον τον καιρό που μικροί και μεγάλοι περίμεναν τα Χριστούγεννα με λαχτάρα και ανέβασμα ψυχής. Τότε που η ημέρα αυτή συγκέντρωνε στο τραπέζι ολόκληρη την οικογένεια, ακόμα και αυτούς που βρίσκονταν στα πέρατα της γης κι έκαναν ότι μπορούσαν να βρεθούν εκείνη την ημέρα κοντά στα αγαπημένα τους πρόσωπα. Η σχολική γιορτή ήταν μια δροσερή δροσοσταλιά στον πυρετό της προετοιμασίας για την ημέρα των Χριστουγέννων.
Πρωί-πρωί ‘’αχάραγα’’ με την πρώτη καμπάνα όλοι στην εκκλησία να ακούσουμε το << Η Παρθένος σήμερον... >> και να κοινωνήσουνε για να κάνουμε το ‘’χρυσό δοντάκι’’ έτσι μας έλεγαν για να νηστέψουμε. Η νηστεία τόσων ημερών μεγάλωνε τη λαχτάρα να βρεθούμε στο Χριστουγεννιάτικο τραπέζι το οποίο μπορεί να ήταν φτωχικό μεν, πλούσιο δε από την αγάπη της Μάνας

Το χριστουγεννιάτικο δέντρο κάτω από το καντήλι που έκαιγε συνεχώς, ήταν μια κορφή από κυπαρίσσι ( το έλατο απαγορευόταν ), μερικά σπιρτόκουτα τυλιγμένα με το χρυσόχαρτο που είχαν τα πακέτα με τα τσιγάρα κρεμασμένα για δώρα, τούφες-τούφες βαμπάκι για χιόνι, ένα καρτποστάλ που μας είχε στείλει ένας Θείος από την Αθήνα και που απεικόνιζε την Γέννηση του Χριστού για φάτνη, μερικά χρωματιστά μπαλόνια και μια μπαταρία φακού ( στήλη ) με ένα γλομπάκι για αστέρι. Αυτό ήταν το Χριστουγεννιάτικο δέντρο μας κι εμείς το καμαρώναμε. Δώρα δεν αλλάζαμε τότε. Περιμέναμε από τον Πατέρα να μας δώσει κάνα πενηνταράκι να τρέξουμε στο μαγαζί για καραμέλες.
Ήταν Χριστούγεννα!!

Χριστουγεννιάτικες σταλαγματιές Πειραιάς, τέλη δεκαετίας του 60.

Είχα ''πετύχει'' σε μια τεχνική σχολή του ΟΑΕΔ και με έλεγαν όλοι τυχερό επειδή θα πήγαινα στην Αθήνα μικρός. Ένα ταξίδι στην Αθήνα - τότε - δεν γινόταν για χάρη γούστου. Η σχολή ήταν στον Πειραιά και θα έμενα οικότροφος. Με πήγε ο Πατέρας μου, μου έδειξε τη σχολή και το οικοτροφείο που θα έμενα και έφυγε. Όταν έφυγε έβαλα τα κλάματα γιατί δεν θυμόμουν ούτε που ήταν η σχολή ούτε το οικοτροφείο. Στο Οικοτροφείο μέναμε περίπου 150 παιδιά σε έναν θάλαμο. Ήταν μαθητές και άλλων τεχνικών σχολών. Τα Χριστούγεννα οι περισσότεροι έφευγαν για τα χωριά τους. Μερικοί δεν μπορέσαμε. Τα Χριστούγεννα ο Πειραιάς ήταν όμορφος. Τον στόλιζαν καλύτερα από την Αθήνα. Φώτα στους δρόμους, στις κολόνες, τη νύχτα φωτοβολούσε όλη η πόλη. Εκείνα τα Χριστούγεννα δεν μπόρεσα να πάω στο χωριό. Γυρνούσα στο λιμάνι - σαν αλάνι - και το Χριστουγεννιάτικο φαγητό μου ήταν ένα σουβλάκι σε πίτα, απ' όλα .
Κι όμως ήταν Χριστούγεννα!!!

Χριστουγεννιάτικες σταλαγματιές Αθήνα δεκαετία του 70.

Μόλις είχα πιάσει δουλειά σε μια κοσμοπολίτικη ταβέρνα ( σερβιτόρος ) στο Κολωνάκι, λίγο πιο κάτω από το τρενάκι του Λυκαβηττού. Αν έφευγα για τα Χριστούγεννα θα έχανα τη δουλειά και δεν το ήθελα αυτό γιατί ερχόμουν σε επαφή με καλό κόσμο. Το μαγαζί έμενε ανοιχτό μέχρι αργά τη νύχτα και ηθοποιοί ( Πέτρος Φυσούν, Βουτσάς ), τραγουδιστές ( Σαβόπουλος Νταλάρας ) και άλλοι, έρχονταν να δοκιμάσουν τα ωραία πιάτα που σερβίραμε.
Την ημέρα των Χριστουγέννων βρέθηκα σε ένα συγγενικό σπίτι. Δεν με περίμεναν. Με δέχτηκαν με καλοσύνη, κάθισα στο τραπέζι και σε κάποια στιγμή ήθελαν οι άνθρωποι να ανοίξουν τα δώρα τους.
Μου είπαν οτι θα πάνε στο διπλανό δωμάτιο να συζητήσουν κάτι. Εγώ, μόνος στην κουζίνα, έπαιζα με τα δυο τηλεοπτικά κανάλια που υπήρχαν την εποχή εκείνη. Την ΕΡΤ και την ΥΕΝΕΔ. Από το διπλανό δωμάτιο άκουγα τα χαρτιά και τις ζελατίνες από τα δώρα που άνοιγαν. Δεν έφταιγαν οι άνθρωποι. Εγώ έφταιγα που τους ''χωρέθηκα'' τελευταία στιγμή.
Ήταν Χριστούγεννα!!!

Στρατιωτικές σταλαγματιές 1975-1978.

Ως στρατιώτης γιόρτασα 4 φορές Χριστούγεννα. Η κανονική-υποχρεωτική θητεία ήταν 24 μήνες. Όταν οι Τούρκοι μπήκαν στην Κύπρο στις 20 Ιουλίου 1974, προστέθηκαν 4 ακόμη μήνες. Σύνολο 28. Συν δύο μήνες φυλακή=30. Τα πράγματα ήταν πολύ αυστηρά τότε ( λόγω και της Κύπρου ) και με το παραμικρό έπεφτε... καμπάνα.
Παρουσιάστηκα στο Νάυπλιο όπου ήταν το κέντρο εκπαιδεύσεως του μηχανικού σώματος.

Με το Στάθη και το Βαγγέλη γεμίζαμε τις ελεύθερες ώρες μας.

Αφού κάναμε την βασική εκπαίδευση, ορκιστήκαμε και φύγαμε για τα κέντρα όπου ο καθένας θα εκπαιδευόταν πάνω στην ειδικότητα που είχε. Εγώ τράβηξα για την Πάτρα στο τεχνικό σώμα για να εκπαιδευτώ στα βαρειά οχήματα. Η ειδικοτητά μου ήταν τεχνίτης μηχανημμάτων μηχανικού.

Πάτρα
Νέος ακόμα, δεν μπορούσα να πάρω πολυήμερη άδεια. Κάτι 24ωρες και 48ωρες άδειες που μας έδιναν, δε μου ..έφταναν και δεν τις έπαιρνα.
Ζήτησαν σερβιτόρους για το Χριστουγεννιάτικο χορό των αξιωματικών. Πετάχτηκα πρώτος και καλύτερος λόγω και της εμπειρίας μου από την τεβέρνα στο Κολωνάκι. Ετσι θα έβγαινα έξω, θα έβλεπα κόσμο και θα καταλάβαινα ότι είναι Χριστούγεννα. Μας έδωσαν και άδεια να φέρουμε ρούχα. Άσπρο πουκάμισο, μαύρο παντελόνι και παπιγιόν.
Ήμουν γρήγορος, ευγενικός και φιλικός με τους αξιωματικούς και τον διοικητή. Τούς μιλούσα σάν να είμαστε φίλοι χωρίς κανέναν ενδοιασμό η φόβο κι ας ήταν όλοι τους ανώτεροι και ανώτατοι αξιωματικοί και εγώ ένας απλός φαντάρος.
Έμειναν ευχαριστημένοι από τις ....υπηρεσίες μου και όπως μου είπε ένας αξιωματικός που είμαστε φίλοι, συζητούσαν με τον διοικητή για τις ικανότητές μου ως σερβιτόρος. Εγώ ύστερα από όλα αυτά, περίμενα κάποια τιμητική άδεια, που όμως δεν ήρθε ποτέ..
Ήταν όμως Χριστούγεννα!!!.

Εν ώρα υπηρεσίας. Στο βάθος ο Ταξίαρχος.

Αφού ολοκληρώθηκε η εκπαίδευσή μας στην Πάτρα και είχαμε γίνει όλοι μαστόροι, φύγαμε για τις μονάδες όπου θα υπηρετούσαμε και θα βοηθούσαμε την Πατρίδα με ότι είχαμε μάθει ώς τώρα στα κέντρα εκπαίδευσης. Αυτή τη φορά το ''έκοψα'' για τη Λάρισα όπου ήταν το τάγμα μου.

Λάρισα.
Σε κοντινή απόσταση από το στρατόπεδο υπήρχε ένα ταβερνάκι τα… ΜΑΥΡΑ ΨΑΡΙΑ, με αποκλειστικούς πελάτες φαντάρους. Ήταν υπόγειο...πολύ υπόγειο. Μια μεγάλη απότομη, σκοτεινή, τσιμεντένια σκάλα έδινε την εντύπωση ότι κατέβαινες στα έγκατα της γης. Οι ιδιοκτήτες ( ένα αντρόγυνο ) ήταν καλοί άνθρωποι. Φιλόξενοι, ευχάριστοι, ζεστοί. Μας ήξεραν με τα μικρά μας ονόματα . Έπρεπε να είναι ευγενικοί γιατί είμαστε οι μοναδικοί πελάτες τους. Το αγαπημένο μας φαγητό ήταν ομελέτα, πατάτες τηγανητές κι όταν τα οικονομικά μας επέτρεπαν, η ομελέτα ...ερχόταν με λουκάνικο. Εκεί και ο Καζαντζίδης κάθε βράδυ και την βραδιά των Χριστουγέννων μας περίμενε γελαστός δεξιά στην πόρτα όπως μπαίναμε μέσα και τραγουδούσε ασταμάτητα την μεγάλη του επιτυχία ΥΠΑΡΧΩ που μόλις είχε κυκλοφορήσει εκείνον τον καιρό. Δε μας χρέωνε και πολλά. Ένα δίφραγγο χρειαζόταν το Τζιοούκ μποξ που βρισκόταν εκεί δεξιά στην πόρτα όπως μπαίναμε μέσα, με μια μεγάλη φωτογραφία του Καζαντζίδη χαμογελαστός στο τζάμι και γύρω-γύρω φωτογραφίες άλλων τραγουδιστών.

Το γιορτινό μας γεύμα εκείνη την ημέρα ήταν ομελέτα με λουκάνικο γιατι... ήταν Χριστούγεννα!!!.

Ξάνθη.

Το τάγμα πήρε διαταγή να μετακομήσει-μεταφερθεί από τη Λάρισα στην Ξάνθη. Φτάσαμε νύχτα σε έναν χώρο με παλιά κτήρια σαν αποθήκες. Κάποια από αυτά είχαν ηλεκτρικό ρεύμα. Κρεβάτια δεν υπήρχαν και κοιμόμαστε στο τσιμεντένιο πάτωμα. Πολλοί στρατιώτες κοιμόντουσαν σε σκηνές μέχρι να φτιάξουν καινούργια κτήρια. Την άλλη μέρα που ξυπνήσαμε είδαμε ότι το καινούργιο μας στρατόπεδο βρισκόταν δίπλα στόν ποταμό Νέστο και στήν απένατι όχθη ήταν το χωριό Τοξότες. Πολλές φορές όταν ...κατέβαζε ο Νέστος, το νερό πλημμύριζε το χώρο όπου ήταν παρκαρισμένα τα αυτοκίνητα της μονάδος.

Στην απέναντι όχθη του Νέστου, το χωριό Τοξότες.

Τοποθετήσανε συρματόπλεγμα γύρω-γύρω να μην είναι ξέφραγο αμπέλι κι άρχισαν να φτιάχνουν καινούργια κτήρια-θαλάμους για τους στρατιώτες. Τα Χριστούγεννα μας βρήκαν χωρίς να έχουν τελειώσει όλες οι εργασίες.
Ήμουν σκοπός στο διοικητήριο 12 τη νύχτα με τρείς το πρωί. Δεν θυμάμαι γιατί ήταν τρείς ώρες η σκοπιά αυτή και όχι δύο όπως όλες οι άλλες. Επίσης δεν είχε φυλάκιο για να προφυλαχτεί ο σκοπός από το κρύο και τη βροχή. Ήταν δύσκολο… νούμερο. Αργά και βασανιστικά περνούσαν οι ώρες, αλλά κάποτε πέρασαν και περίμενα με λαχτάρα και χαρά πότε θα φανεί ο υπαξιωματικός με τον αντικαταστάτη μου. Κάθε λεπτό που περνούσε και δεν φαινόταν έμοιαζε.. χρόνος. Η λαχτάρα μου έγινε αγωνία και η χαρά λύπη. Πέρασαν αρκετα λεπτά, μισή ώρα, μία ώρα, δύο ώρες. Μα τι πάθανε όλοι!!. Συνέβαινε καμιά φορά να αργήσουν, αλλά όχι να μην έρθουν καθόλου!!! Θα μπορούσα να μ πεταχτώ μέχρι τους θαλάμους που ήταν λίγα μέτρα πιο πέρα και να τους ξυπνήσω. Δεν το έκανα. Δεν είχε νόημα τώρα πιά. Μου κόπηκε ο ύπνος, το πήρα και πατριωτικά το πράμα, ότι δηλαδή θα ήμουν ο μόνος στρατιώτης που θα είχε φυλάξει σκοπός 6 συνεχόμενες ώρες. Μπορούσα επίσης το πρωι να βγώ στην αναφορά του τάγματος και να αναφέρω το γεγονός. Ο διοικητής που ήταν αυστηρός σε τέτοια θέματα θα τους τιμωρούσε όλους, κι εμένα σίγουρα θα μου έδινε τιμητική άδεια. Σκέφτηκα όμως ότι θα έπαιρνα πολύ κόσμο στο λαιμό μου, απο τον θαλαμοφύλακα, τον λοχία που ήταν υπέυθυνος για την αλλαγή των σκοπών, μέχρι τον αξιωματικό υπηρεσίας. Το πρωί κατάλαβαν όλοι τι είχε γίνει, μου ζήτησαν συγνώμη μαζί με ένα ευχαριστώ. Πέντε μέρες αργότερα, ήμουν σκοπός σε άλλο σημείο του στρατοπέδου, εγκατέλειψα τη σκοπιά μου μισή ώρα ενωρίτερα (κακώς ), ο αξιωματικός υπηρεσίας που έκανε έλεγχο δε με βρήκε εκεί, με έβγαλε στην αναφορά και ο διοιηκητης που ήταν αυστηρός σε τέτοια θέματα με τιμώρησε ( καλώς ) με 20 μέρεςφυλακή. Κι όμως ήταν Χριστούγεννα!!!.

Μετά το στρατιωτικό, τα πράγματα άλλαξαν. Γάμος, παιδιά, νυκοκυραίοι οικογενειάρχες τώρα πια προσπαθούμε να δώσουμε στα παιδιά μας ότι εμείς δεν είχαμε στην ηλικία τους.
Το ύφος των Χριστούγεννων είναι διαφορετικό για τον κάθε ανθρωπο που από πέρυσι μέχρι φέτος μπορέι να είναι τα ίδιο, μπορεί όμως και να απέχει πολύ.
Τα Χριστούγεννα είναι πάντα μνήμη. Είναι μια γιορτή που επιστρέφουμε, που θυμόμαστε και που πάντα θα ελπίζουμε. Ας αφήσουμε τη φτωχή μας σκέψη να δραπετεύσει σήμερα από τα καθημερινά να πετάξει λεύτερη, να υψωθεί στα Θεία πέλαγα της αγάπης που περιβάλλουν τη γενέθλια γη του Μικρού Ιησού.

Ὦ φάτνη!
Αγάπη μήνυσε παντού με μια γλυκιά φλογέρα
μ’αγάπη και φώς πλημμύρισε τις χώρες πέρα ως πέρα
μές στης αγάπης να καεί στο φλογερό καμίνι
το μίσος το ανθρώπινο ελπίδα για να γίνει.

Γιώργος Ιατροῦ
Βοστώνη
Δεκέμβριος 2015