Η πρώτη δημογραφική μαρτυρία προέρχεται από το έτος 1465, κατά την διάρκεια του Α΄ Βενετοτουρκικού πολέμου. Στον πόλεμο αυτό, το φθινόπωρο του 1465 το κάστρο και η κώμη του Λογκανίκου, πολιορκήθηκαν από τα οθωμανικά στρατεύματα του Ομάρ μπέη.

Όπως μαρτυρείται από τις εκθέσεις του Βενετού προνοητή προς το Δόγη της Βενετίας, οι κάτοικοι του Λογκανίκου ζητούσαν να περιέλθει το κάστρο στη βενετική προστασία και να ενισχυθεί αποτελεσματικά, έτσι ώστε να μπορέσει και στο μέλλον να διαδραματίσει στρατιωτικό ρόλο.

Τα δημογραφικά στοιχεία που μας δίνονται από τις εκθέσεις του είναι: οι 20 αιχμάλωτοι, οι 50 στρατιώτες που θα παραμείνουν στο κάστρο και οι 200 κάτοικοι που θα ενισχυθούν υλικά και οικονομικά για να εγκατασταθούν και πάλι στην κατεστραμμένη κώμη.

Τα γεγονότα της πολιορκίας του κάστρου, οι βενετικές αρχειακές πηγές και τα ιστορικά και αρχαιολογικά δεδομένα, αποτελούν στοιχεία που μαρτυρούν ότι στα μέσα του 15ου αιώνα, παρόλο τον πόλεμο που διεξάγεται, στο Λογκανίκο, υπάρχει ένας πληθυσμός που δημιουργεί τις προϋποθέσεις για μία κώμη με ημιαστικό χαρακτήρα.

Ο ΕΛΒΙΑ ΤΖΕΛΕΜΠΙ ΣΤΟ ΛΟΓΚΑΝΙΚΟ
Ο επόμενος δημογραφικός σταθμός, μετά τον Α΄ Βενετοτουρκικό πόλεμο και την ευημερία του 16ου αιώνα, είναι το δεύτερο μισό του 17ου αιώνα, λίγο πριν την κατάληψη της Κρήτης από τους Τούρκους το 1669.

Τα δημογραφικά στοιχεία μας δίνονται από τον Οθωμανό διπλωμάτη και περιηγητή Ελβιά Τζελεμπί, ο οποίος επισκέπτεται το Λογκανίκο, στη διαδρομή Καλαμάτα-Μυστρά, μέσω Λεονταρίου.

Ο Ελβιά Τζελεμπί στο περιηγητικό του κείμενο, κάνει λόγο για 500 μικρά κεραμοσκεπή σπίτια, για 7 καταστήματα, για 11 χριστιανικούς ναούς, για έδρα μουσουλμανικού Βοεβόδα και για την παραμονή στην κώμη-τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο(1668) - 100 ανθρώπων, κάνοντας λόγο για μετακίνηση του πληθυσμού, λόγω επιδημίας στο βουνό ( Ταΰγετος: Στενό –Κουτούνι -Μάη Αλώνια – Λίμνα - Ρεκίτσα).

ΒΕΝΕΤΟΚΡΑΤΙΑ
Τρίτη ιστορική περίοδος που μας δίνει κάποια δημογραφικά στοιχεία, είναι η περίοδος της Βενετοκρατίας (1689-1715), όπου πραγματοποιούνται απογραφές, από τις οποίες η πιο σημαντική είναι αυτή του προνοητή Francesco Grimani, το 1700.

Στην απογραφή αυτή εκτός από το Λογκανίκο αναφέρονται και τα υπόλοιπα χωριά «της Ρίζας του Ταΰγετου»: Τρύπη, Βορδόνια, Καστρί, Καστανιά, Περιβόλια, Γεωργίτσι, Αγόριανη και Κοτίτζα .

ΑΠΟΓΡΑΦΗ GRIMANI , ΕΤΟΣ 1700

Τα πληθυσμιακά μεγέθη του 1700 σίγουρα δεν είναι τα αναμενόμενα, με βάση τα ενθαρρυντικά στοιχεία, από τον Ελβιά Τζελεμπί το 1668. Σημαντικό ρόλο στη μείωση του πληθυσμού θα πρέπει να διαδραμάτισαν οι επιδημίες της Πανώλης κατά τα έτη: 1661, 1668, 1687, 1688, 1690 και 1698-1700, καθώς και ο Βενετοτουρκικός πόλεμος, που έληξε με την κυριαρχία των Βενετών στην Πελοπόννησο, το 1689.

Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο, της Β΄Βενετοκρατίας, είναι και η συμμετοχή οικογενειών από το Λογκανίκο το 1694 στην ίδρυση της κοινότητας Μυστρά. (Ίδρυση ενός κλειστού Συμβουλίου)

Η κοινότητα των κατοίκων της περιοχής Μυστρά, ιδρύθηκε ύστερα από αίτηση προς τον καταστικατόρο Marino Michiel στα 1694. Στην αίτησή τους τα μέλη του Συμβουλίου σημειώνονται ονομαστικά, με το όνομα και το επίθετό του ο καθένας. Από τα επίθετα των ατόμων που υπογράφουν βρίσκουμε στο Συμβούλιο να συμμετέχουν από την οικογένεια Λογκανιτσιώτη (Λογκανικιώτης), ο Νικόλαος και ο Απόστολος Λογκανικιώτης και από την οικογένεια Γκούμα (Ζαχαρόπουλος) ο Γεώργιος και ο Ιωάννης.

Από την περιοχή επίσης του Λογκανίκου, πρέπει να έχουν την καταγωγή τους και ο Δημήτριος και ο Γεωργάκης Κρεββατάς και ο Θεόφιλος Ιατρός (Κοτίτζα).

Αναζητώντας δημογραφικά στοιχεία μετά την Βενετοκρατία μέχρι και την Ελληνική Επανάσταση του 1821, τα στοιχεία που μπορούν να συλλεγούν δίνουν μόνο μια αποσπασματική εικόνα του πληθυσμού τη χρονική αυτή περίοδο. Στα τέλη του 18ου αιώνα με αρχές του 19ου, η μεταβυζαντινή πολίχνη της Κοτίτζας εγκαταλείπεται από τους κατοίκους της.

ΑΠΟΓΡΑΦΗ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ
Σε χάρτη του γαλλικού εκστρατευτικού σώματος, 1828-29, επισημαίνεται το τοπωνύμιο «Παλαιοκοτίτσα», που ίσως να είναι ενδεικτικό της ερειπωμένης κώμης.

Σύμφωνα με τις πρώτες απογραφές της περιόδου 1828-30, στο Λογκανίκο και στα γύρω χωριά υπήρχαν:

Η σημαντικότερη πηγή εσόδων, του ανωτέρω πληθυσμού είναι οι ιδιόκτητες και εθνικές γαίες, που σύμφωνα με την καταγραφή της περιόδου είναι οι εξής:

Ιδιόκτητη καλλιεργημένη γη: 1.126,5 στρέμματα ξερικής γης, 78 αμπελώνες, 1.939 ελαιόδεντρα και 2.211 μουριές.

Δημογέροντες ήταν : ο Οικονόμος Μουστάκης, ο Χρήστος Γεω. Ιατρού, ο Γεώργιος Θεοφιλόπουλος και ο Χρήστος Σταθόπουλος.

Tο 1835 σύμφωνα με τη διοικητική διαίρεση του νομού Λακωνίας ( Β.Δ..9/21-3-1835 ) η βόρεια Λακεδαίμονα χωρίστηκε σε τέσσερις δήμους: Βορδώνιας, Καστορείου, Πελλάνης και Βελαμίνης.

Η κοινότητα του Λογκανίκου υπήρξε έδρα του δήμου Βελαμίνης, στον οποίο ανήκαν τα χωριά: Λογκανίκος, Άγιος Βασίλειος, Βουτούχι (δυτικά από τα κολλυνιάτικα καλύβια), Κυπαρίσσι, Αγόριανη, Ρεγκόζενα, Κοτίτζα, Μέραγα (τζαμιά) και Μαριτσέικα (βορειοδυτικά από την περιοχή του Άγιο-Βλάσση).

Πρώτος δήμαρχος ο Δ. Κ. Κωνσταντόπουλος και εισπράκτορας ο Γ. Θ. Ιατρού. Πρώτος διατελέσας πνευματικός εφημέριος το 1837 στο Λογκανίκο ο Νικόλαος Λυβερόπουλος, Πρεσβύτερος.
Το 1841 δήμαρχος ήταν ο Ιωάννης Γουλές.

Ο δήμος Βελαμίνης το 1845 ενώθηκε με το δήμο Πελλάνης, με έδρα το Γεωργίτσι ( Νόμος ΚΕ΄ του έτους 1845, ΦΕΚ 32/8-12-1845 ) και πλέον περιελάμβανε τα χωριά: Λογκανίκος, Καρυωτέικα, Τσέρναρι, Κυπαρίσσι, Αγόριανη, Γεωργίτσι, Αλευρού, Περιβόλια, Γεωργιτσιάνικα Καλύβια ( Πελλάνα ) και Παρδάλι.

Οι απογραφές πληθυσμού στη διάρκεια της βασιλείας του Όθωνα (1832-1862) και του Γεωργίου Α΄ (1863-1913) μας παρέχουν τα παρακάτω στοιχεία:

Το 1912 καταργούνται οι δήμοι και δημιουργούνται οι κοινότητες. Η κοινότητα Λογκανίκου απαρτίζεται και από τους οικισμούς: Βεργαδέικα και Κυπαρίσσι. Πρώτος πρόεδρος της κοινότητας ήταν ο Χρήστος Γ. Μουστάκης.

Στοιχεία αρχικής αναγνωρίσεως κοινότητας Λογκανίκου: Β.Δ. 31-8-1912, Φ.Ε.Κ. Α.261/1912

Αρνητικό σημείο στην εσωτερική αυτή αναδιοργάνωση ήταν η μείωση των ορίων της κοινότητας Λογκανίκου και κατ` επέκταση και του νομού Λακωνίας στο ΒΔ αυτό άκρο του νομού. Η αλλαγή των συνόρων εκτός των άλλων έφερε τις πηγές του Ευρώτα και τις μονές Ρεκίτσης και Αμπελακίου εντός Αρκαδίας.

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΛΟΓΚΑΝΙΚΟΥ ΣΤΙΣ ΕΠΟΜΕΝΕΣ ΑΠΟΓΡΑΦΕΣ

ΣΧΕΔΙΟ «ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ»
Το 1997 έγινε μεταρρύθμιση στο διοικητικό σύστημα της χώρας μας με την αναγκαστική συνένωση Δήμων και Κοινοτήτων (Νόμος 2539). Οι εννέα κοινότητες των βορείων δήμων ενώθηκαν σ’ ένα δήμο με την ονομασία Δήμος Πελλάνας και έδρα το Καστόρι. Πρώτος Δήμαρχος εξελέγη ο Λογκανικιώτης, Γομάτος Δημήτριος.

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ "ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ"

Η τρέχουσα διοικητική διαίρεση της Ελλάδας διαμορφώθηκε από το πρόγραμμα «Καλλικράτης» (επισήμως Ν.3852/10) και ισχύει από την 1η Ιανουαρίου 2011. Σύμφωνα με αυτήν, η χώρα διαιρείται σε επτά αποκεντρωμένες διοικήσεις, δεκατρείς περιφέρειες και 325 δήμους. Ο νομός Λακωνίας αποτελεί την Περιφερειακή Ενότητα Λακωνίας και περιλαμβάνει τους Δήμους :
Α) Ανατολικής Μάνης , Β) Ελαφονήσου, Γ) Μονεμβασιάς, Δ) Ευρώτα και Ε) Σπάρτης.
Ο Δήμος Σπάρτης προέκυψε από τη συνένωση των προϋπαρχόντων δήμων Σπάρτης, Θεραπνών, Μυστρά, Οινούντος, Πελλάνας, Φάριδος και της Κοινότητας Καρυών. Η έκταση του νέου Δήμου είναι 1181,78 τ.χλμ και ο πληθυσμός του 38.079 κάτοικοι, σύμφωνα με την απογραφή του 2001. Έδρα του νέου δήμου ορίστηκε η Σπάρτη και ιστορική έδρα ο Μυστράς.

Βιβλιογραφία:
1.Μιχ. Χουλιαράκη, Γεωγραφική, Διοκητική και Πληθυσμιακή εξέλιξης της Ελλάδος 1821-1971
2.Στοιχεία Συστάσεως και Εξελίξεως των Δήμων και Κοινοτήτων Ν. Λακωνίας
3.Εξελίξεις και προοπτικαί του πληθυσμού της Ελλάδος 1920-1985
4.Ο πληθυσμός της Ελλάδος κατά το δεύτερον ήμισυ του 20ου αιώνος. Εκδ. Εθν. Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος