Την Τετάρτη 17 Αυγούστου 2016 στο Δημοτικό Σχολείο Λογκανίκου του Δήμου Σπάρτης πραγματοποιήθηκε η 5η Αρχαιολογική και Ιστορική Ημερίδα για την Λακεδαίμονα με θέμα : «Ο Λογκανίκος και η Βόρεια Λακεδαίμονα από την Μυκηναϊκή εποχή έως και την επανάσταση του 1821».
Την Ημερίδα οργάνωσε ο Πολιτιστικός Σύλλογος Λογκανίκου, με συνδιοργανωτές την Περιφερειακή Ενότητα Λακωνίας και το Νομικό Πρόσωπο Πολιτισμού και Περιβάλλοντος του Δήμου Σπάρτης καθώς και με την υποστήριξη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λακωνίας και της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Σπάρτης.
1
10
11
12
13
14
15
17
18
19
2
21
22
3
4
5
6
7
8
9
Στην Ημερίδα συμμετείχαν με ανακοινώσεις τους, ο Διευθυντής της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Σπάρτης κ. Κωνσταντίνος Τζανετάκος, με θέμα «Το Αρχείο Τύπου του Τμήματος της Λακωνικής Βιβλιογραφίας της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Σπάρτης. Σύντομη ιστορική ανασκόπηση του τύπου της Λακωνίας». Ο τύπος των βορείων Δήμων κατά το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα» όπου παρουσιάστηκαν σπάνια πρωτοσέλιδα τοπικών εφημερίδων από το Καστόρι και το Γεωργίτσι.
Στην ανακοίνωση του Δρ. Δημήτριος Σπαντίδος με θέμα «Η συμμετοχή των κατοίκων του Λογκανίκου και των κοινοτήτων του Βόρειου Ταϋγέτου στην επανάσταση του 1821» η έρευνα τον αρχείων της Επανάστασης του 1821 αποκάλυψε μέχρι τώρα σημαντικά στοιχεία για την συμμετοχή τουλάχιστον σαράντα (40) οικογενειών από τον Λογκανίκο, αλλά και των κατοίκων της Βόρειας Λακεδαίμονας σε περισσότερες από πενήντα (50) μάχες και ιδιαίτερα στην απελευθέρωση της Καλαμάτας και της Τρίπολης, στην πρώτη πολιορκία της Πάτρας (1822), στην μάχη των Δερβενακίων και στην υπεράσπιση του Κάστρου του Άργους κατά την πολιορκία από τον Δράμαλη, στους αγώνες κατά των επιδρομών του Ιμπραήμ, στην μεγάλη συμμετοχή Λογκανικιωτών με τον οπλαρχηγό Κωνσταντή Παπαγεωργακόπουλο και Βορειοδημοτών στην μάχη της Βέργας στην Μεσσηνιακή Μάνη αλλά και την συμμετοχή αγωνιστών της περιοχής στην μάχη της Πέτας (Ήπειρος 1822), στο Μανιάκι, στις μάχες του Πειραιά (1827), στην υπεράσπιση της Ακρόπολης των Αθηνών (1827) αλλά και στους Μύλους Άργους.
Ο Δρ Ιστορικός-Οθωμανολόγος του Πανεπιστήμιου Αθηνών κ. Γεώργιος Κ. Λιακόπουλος παρουσίασε για πρώτη φορά πορίσματα από την διδακτορική του διατριβή για το οθωμανικό φορολογικό κατάστιχο ΤΤ10 του 1460-1463μ.Χ. όπου λίγο μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης (1453) και την παράδοση του Μυστρά στους Οθωμανούς (1460) αναφέρονται στα οθωμανικά αρχεία οι κοινότητες του Λογκανίκου, της Κοτίτσας και της Αγόριανης. Αναφέρθηκαν όλα τα ονόματα των αρχηγών των οικογενειών, ο τρόπος και το ύψος της φορολόγησης, οι μεγάλες αμπελοκαλλιέργειες της περιοχής αλλά και η φορολόγηση στην σηροτροφία. Σημαντικότατα στοιχεία αποτέλεσαν και τα ονόματα των κατοίκων, τα οποία αποτελούν και τα πρωτότυπα παλαιολόγεια επώνυμα της εποχής, σπάνιες πληροφορίες για την Λακεδαίμονα και την Λακωνία. Τέλος σημαντικότατο στοιχείο ήταν η αναφορά της Κοτίτσας και η απόδειξη πλέον ότι αποτελούσε ακμαίο Παλαιολόγειο οικισμό στην Ύστερης Βυζαντινής Περιόδου.
Η Δρ. Αρχαιολογίας κ. Ολυμπία Χασούρα που οι Βυζαντινοί ναοί του Λογκανίκου αποτέλεσαν και το θέμα της διδακτορικής της διατριβής, που εκπονήθηκε στο Παρίσι με τίτλο Les peintures murales byzantines des églises de Longanikos [(Laconie), Paris 1991(Αθήνα 2002)] παρουσίασε την ζωγραφική τέχνη στους Βυζαντινούς ναούς του Λογκανίκου και ιδιαίτερα για το σημαντικότατο μνημείο της Παλαιολόγειας ζωγραφικής, το καθολικό της μονής του Αγίου Γεωργίου Λογκανίκου. Στην ομιλία τονίστηκε ότι η μελέτη της ζωγραφικής του Λογκανίκου είναι σημαντική για την ιστορία της τέχνης του Δεσποτάτου γιατί μας επιτρέπει να παρακολουθήσουμε την εξέλιξη της καλλιτεχνικής δημιουργίας από το 1374/75 έως και το 1430 σε μια περιοχή απομακρυσμένη μεν από την Κωνσταντινούπολη αλλά πολύ κοντά στο Μυστρά. Με τα νέα δεδομένα επιβεβαιώθηκε η μεγάλη επιρροή που η πρωτεύουσα του Δεσποτάτου άσκησε σε γειτονικά μνημεία και το ρόλο που έπαιξε στην κατάρτιση ντόπιων συνεργείων ζωγράφων που εργάστηκαν δίπλα σε καταξιωμένους ζωγράφους της πρωτεύουσας της αυτοκρατορίας.
Τονίστηκε βέβαια ότι θα πρέπει να αποτελέσει άμεση προτεραιότητα όλων των αρμόδιων φορέων ( Υπουργείο Πολιτισμού, Περιφέρεια Πελοποννήσου και Δήμο Σπάρτης) η λήψη σωστικών μέτρων για την προστασία του κηρυγμένου Βυζαντινού ναού του Αγίου Γεωργίου Λογκανίκου.
Η επιστημονική ημερίδα ολοκληρώθηκε με την ανακοίνωση του αρχαιολόγου της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λακωνίας κ. Λεωνίδα Σουχλέρη, με θέμα
«Ιστορικά και αρχαιολογικά τεκμήρια για τον Λογκανίκο και την Βόρεια Λακεδαίμονα. Τα νέα ανασκαφικά και ιστορικά δεδομένα», όπου παρουσιάστηκαν
πάρα πολλά νέα στοιχεία για την ιστορία του Λογκανίκου και της βόρειας κοιλάδας του Ευρώτα, ως αποτέλεσμα των νέων πορισμάτων της αρχαιολογικής έρευνας των 150 περίπου ανασκαφών που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο του νέου αυτοκινητόδρομου Λεύκτρου – Σπάρτης. Για την Προϊστορική εποχή οι ανασκαφές έφεραν στο φως δύο σημαντικότατους μεγάλους οικισμούς της 4ης χιλιετίας π.Χ. (ΠΕΙ –ΙΙ), στους δύο Α/Κ του Λογκανίκου και της Πελλάνας και νέες μυκηναϊκές οικιστικές θέσεις και αγροτικό υπαίθριο λατρευτικό χώρο, στον Λογκανίκο, επί του αρχαίου οδικού δικτύου που συνέδεε τα μυκηναϊκά κέντρα της Λακωνίας με αυτά της Αρκαδίας.
Στην συνέχεια ο αρχαιολόγος κ. Λ. Σουχλέρης παρουσίασε στοιχεία για την παρουσία των Σπαρτιατών στην βόρεια κοιλάδα του Ευρώτα με νέες οικιστικές, αγροτικές και βιοτεχνικές εγκαταστάσεις, το αρχαίο οδικό δίκτυο, νέα νεκροταφεία αλλά και το εντυπωσιακό λουτρικό συγκρότημα με δύο λουτρά της ρωμαϊκής περιόδου (3ος-4ος αι. μ.Χ.) που εντοπίστηκε στον Α/Κ Λογκανίκου και τώρα έχει μεταφερθεί στο ΣΕΑ Πελλάνας , όπου θα αναδειχθεί και θα αποτελέσει έναν νέο αρχαιολογικό χώρο για την περιοχή της βόρειας Λακεδαίμονας. Σημαντικότατα στοιχεία τέλος τεκμηριώνουν πλέον την ταύτιση της περιοίκιδας πολίχνης της Βελεμίνα των Ρωμαϊκών χρόνων με την περιοχή Κυπαρίσσι και Μπουζιαναίικα Λογκανίκου.
Στον ίδιο χώρο πραγματοποιήθηκαν επίσης και οι παρακάτω δράσεις:
Α) Περιοδική Έκθεση της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Σπάρτης με θέμα ««Οι τοπικές εφημερίδες των βορείων Δήμων κατά το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα»
Β) Παρουσίαση πληροφοριακού υλικού από το εκπαιδευτικό πρόγραμμα του αρχαιολόγου Λ. Σουχλέρη με θέμα «Ο αθλητισμός στην αρχαία Σπάρτη και οι Ολυμπιακοί αγώνες»
Γ) Παρουσίαση επιτοίχιων ανακοινώσων (Poster) που αφορούσαν τα μνημεία της βόρειας Λακεδαίμονος και τα πορίσματα της αρχαιολογικής έρευνας από τις νέες ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν στην Βόρεια Λακεδαίμονα και την Νότια Αρκαδία την χρονική περίοδο 2009-2014.
Με το τέλος των εργασιών της επιστημονικής ημερίδας ο Πολιτιστικός Σύλλογος Λογκανίκου τίμησε τους ομιλητές με τιμητική πλακέτα, έργο του Λογκανικιώτη καλλιτέχνη Παναγιώτη Δημάκη.
Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους, ο βουλευτής Λακωνίας κ. Αθανάσιος Δαβάκης, ο Δήμαρχος Σπάρτης κ. Ευάγγελος Βαλιώτης, ο Αντιδήμαρχος της Δ.Ε. Πελλάνας κ. Ευάγγελος Νικολακάκης, η κ. Ελένη Μεντή, δημοτικός σύμβουλος και μέλος του Νομικού Προσώπου Πολιτισμού και Περιβάλλοντος του Δήμου Σπάρτης, οι δημοτικοί σύμβουλοι Ιωάννης Ματζουράνης και Γεώργιος Βλάχος, ο Δ/ντης της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης κ. Γεώργιος Παπαδάκος, ο Δ/ντης του Μουσικού Σχολείου Σπάρτης κ. Διαμαντής Μανεσιώτης, ο εφημέριος κ. Ανδρέας Κωστόπουλος καθώς και το Τοπικό Συμβούλιο Λογκανίκου, ο Πρόεδρο κ. Γ. Μάρκος και οι σύμβουλοι Γεώργιος Σαραντάκης και Νικόλαος Παπαλυμπέρης . Η προσέλευση του κόσμου ήταν εντυπωσιακή καθώς ξεπέρασε τα τριακόσια άτομα, γεγονός που δηλώνει το ενδιαφέρον και την αγάπη για την ιστορία της βόρειας Λακεδαίμονος αλλά και την αγωνία των κατοίκων για την προστασία και την ανάδειξη του μνημειακού πλούτου της περιοχής.
Το Διοικητικό Συμβούλιο του Πολιτιστικού Συλλόγου Λογκανίκου εκφράζει τις θερμές του ευχαριστίες στην Αντιπεριφερειάρχη κ. Αδαμαντία Τζανετέα, την Περιφερειακή Ενότητα Λακωνίας, στον Δήμαρχο Σπάρτης κ. Ευάγγελο Βαλιώτη, στο Νομικό Πρόσωπο Πολιτισμού και Περιβάλλοντος του Δήμου Σπάρτης, στην Τοπική Κοινότητα Λογκανίκου, τον Αθλητικό Σύλλογο Λογκανίκου, τον Πολιτιστικό Σύλλογο Αγόριανης αλλά και σ’ όλους εκείνους που βοήθησαν εθελοντικά στην άρτια οργάνωση της ημερίδας. Ιδιαίτερη μνεία για την βοήθεια στην πραγματοποίηση της ιστορικής και αρχαιολογικής ημερίδας θα πρέπει να γίνει στην εταιρεία «Αφοι Παναγιωτόπουλοι ΑΕΒΕ», στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Λακωνίας, στον Δ/ντη του Δημοτικού Σχολείου Λογκανίκου κ. Πολυζώη Μπουζιάνη, στον Τοπικό Σύμβουλο κ. Νικόλαο Παπαλυμπέρη και στην οικογένεια του κ. Ηλία Δημάκη. Τέλος ένα θερμό ευχαριστώ στο κόσμο που παρακολούθησε τις εργασίες της ημερίδας για την συνεργασία του και την ολόθερμη συμπαράστασή τους.
Ο Πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Λογκανίκου
Νίκος Ανεμοδουριώτης
Καθηγητής Μουσικής
Υποδιευθυντής του Μουσικού Σχολείου Σπάρτης
