Ο σύγχρονος Λογκανίκος εμφανίζει ανάπτυξη γραμμική, δηλαδή οργάνωση και επέκταση πάνω στις χαμηλές πλαγιές του βουνού κατά μήκος σε έναν κεντρικό άξονα, που είναι ο δημόσιος δρόμος.
Τα πετρόκτιστα παλιά σπίτια άλλοτε μικρά και άλλοτε μεγαλύτερα, έχουν αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον και στολίζουν ξεχωριστά τον οικισμό. Τα περισσότερα όμως έχουν υποστεί συνεχείς προσθαφαιρέσεις. Ανάλογα με τις ανάγκες χτίστηκαν δωμάτια, κουζίνες, ταρατσάκια, βεράντες και μπαλκόνια, τις περισσότερες φορές χωρίς άδεια και χωρίς μελέτη μηχανικού. Σε πολλά βλέπεις και την εφαρμογή του μεταμοντερνισμού: αλουμίνια κουφώματα που μιμούνται τα ξύλινα, ηλιακοί θερμοσίφωνες, ερκοντίσιον, κεραίες, φωτεινές επιγραφές, πλαστικές καρέκλες… Όμως αφουγκράζεσαι την εξέλιξη του οικισμού τις τελευταίες δεκαετίες. Δεν είναι ανάγκη όλα τα χωριά να γίνουν μουσεία, αποστειρωμένα από την πραγματικότητα για χάρη ενός εξιδανικευμένου παρελθόντος που, έτσι κι αλλιώς, δεν υπάρχει.
Η οικιστική εξέλιξη της περιοχής του χωριού ξεκινάει από τους δύο βυζαντινούς οικισμούς: την καστροπολιτεία του Λογκανίκου και την κώμη της Κοτίτζας. Ακολουθεί ο οικισμός του Αγίου Βασιλείου και αργότερα ο εποικισμός της γύρω από την πλατεία περιοχής.
Από διάφορα έγγραφα διαφαίνεται πως γύρω στο 1720-30 έφτασαν από τη Μάνη οι Μουστάκηδες και οι Δημάκηδες, οι οποίοι πρέπει να ήταν οπλαρχηγοί της εποχής. Το ενδιαφέρον τους τράβηξε η γύρω από τη σημερινή πλατεία περιοχή γι’ αυτό και κατοίκησαν στον πέριξ του προφήτη Ηλία χώρο. Για πολλά χρόνια αποτέλεσαν την άρχουσα τάξη στο Λογκανίκο, διαθέτοντας τεράστιες περιουσίες.
Γειτονιές
Μπαίνοντας στο Λογκανίκο ερχόμενοι από το οδικό δίκτυο Τρίπολης και Μεγαλόπολης θα συναντήσουμε τη συνοικία «Κάναβα» ή Πέρα Λογκανίκος. Δεξιά αρχίζει η απότομη βουνοπλαγιά του Ταΰγετου με τις 5 βυζαντινές εκκλησίες και το κάστρο. Αριστερά αντικρίζουμε το κοιμητήρι του Λογκανίκου με το καθολικό της μονής του Αγίου Γεωργίου. Σήμερα θα βρούμε να δραστηριοποιούνται 3 καταστήματα: του Φατούρου Δημήτρη με συνεχή παρουσία άνω των 60 χρόνων, του Βλάχου Ηλία και του Μάρκου Χρήστου.
Η γειτονιά « Κάναβα » ή Πέρα Λογκανίκος
Οι οικογένειες που κατοικούν εδώ είναι : οι Μαρκαίοι και οι Βλαχαίοι, που είναι οι επικρατέστεροι και οι παλαιότεροι. Ακολουθούν οικογένειες με επώνυμο: Μακρής, Χριστόπουλος, Λαμπράκης, Γομάτος, Σοϊλής, Παπαγιαννόπουλος, Γρίβας, Φατούρος και Νικολούλιας.
Συνεχίζοντας περνάμε τη Λαγκάδα για να συναντήσουμε νότια του κεντρικού δρόμου τα «Χαντζέικα» και τα «Μαρκέικα» με πολυπληθή παρουσία. Κυρίαρχες οικογένειες οι Χαντζαίοι και οι Μαρκαίοι. Απαντώνται ακόμη οικογένειες με τα επίθετα: Κουμουνδούρος, Μπουζιάνης, Θεοφιλόπουλος, Φράγκος και Δημόπουλος.
Καταμεσής του χωριού υπάρχει η μακρόσυρτη συνοικία των Γοματαίων. Ξεκινά από τα «Γοματαίικα» στον περιφερειακό δρόμο, διακόπτεται από τη γειτονιά της «Ράχης» και φτάνει ως το Κολόραχο και τα «Κακογιανναίικα». Ενδιάμεσα συναντάμε και τις οικογένειες: Θεοφιλόπουλου, Θεοδωρακόπουλου, Σαραντάκη, Μακρυγιάννη, Μακρή, Μπουζιάνη και Γιακουμή.
Κατηφορίζοντας από τη Ράχη στο μέσα χωριό σ’ έναν πυκνοδομημένο χώρο συναντάμε οικογένειες με το επίθετο: Σκρέκας, Σωτηρόπουλος, Βρωμοβρυσιώτης, Χριστόπουλος, Πανταζόπουλος, Σιαματάς, Σαραντάκης, Παπαλυμπέρης.
Πλησιάζοντας στην πλατεία του χωριού θα συναντήσουμε τις κατοικίες : Ανεμοδουριώτη, Μπουζιάνη, Μάρκου, Χαντζή, Κουντάνη, Ζαχαρόπουλου, Δημάκη, Ιατρού και Χριστόπουλου.
Ήδη βρισκόμαστε στην «πλατεία» με τις γύρωθε γειτονιές της . Ανατολικά της πλατείας υπάρχουν οι κατοικίες των: Μουστάκηδων, Παπαναστασίου, Μπουζιάνη, Περιβολιώτη και Βέργαδου. Δυτικά της πλατείας οι κατοικίες: Δημάκη, Νικολακάκη, Ιατρού, Πουλόπουλου, Αντώνακα, Χριστόπουλου, Θεοφιλόπουλου και Κουντάνη.
Δυτικότερα πιο ψηλά από την πλατεία, στον πάνω δρόμο η γειτονιά των « Παναγιωτοπουλαίων».
Προσπερνώντας την πλατεία θα συναντήσουμε τις κατοικίες : Γιαννακάκη, Περιβολιώτη, Γουλέ και Αγγάνη.
Ανατολικά του δρόμου η γειτονιά του «Αγίου Βασιλείου», που ως το 1821 αποτελούσε ξεχωριστό ομώνυμο οικισμό. Παλιές οικογένειες οι : Αγγάνηδες, Οικονομάκηδες και Παπαδογιανναίοι. Απαντώνται ακόμη οικογένειες με επίθετο: Κουμουνδούρος, Μπουκουρώνης, Παπαγιαννόπουλος, Γιακουμής και Ψαθάς.
Η περιγραφή μας κλείνει με το νοτιότερο άκρο του Λογκανίκου, το «Καλντερίμι». Εδώ θα συναντήσουμε οικογένειες με επίθετα : Παναγιωτόπουλος, Χριστόπουλος, Δημάκης, Βέργαδος, Περιβολιώτης, Μάρκος, Λουριδάς, Μουστάκης και Παπαδόγιαννης.
